Говорите карактеристични за долнополошкиот регион, оние од селата, Лешок, Теарце, Глоѓи, Доброште, Беловиште, Вратница, Старо Село, Рогачево и други, кои се дел од богатиот македонски дијалектен систем, беа презентирани на крајот од декември во библиотеката „Светлина“, село Прељубиште, општина Јегуновце. Присутните, меѓу кои и пратеничката во Собранието на Република Македонија од Тетово, г-ѓа Наташа Јаневска, професори и студенти од Државниот тетовски универзитет, почитувачи на македонскиот јазик, имаа можност да се запознаат со посебностите на говорот од долнополошкиот крај, за кој како нематеријално, односно духовно културно наследство е спроведена постапката за заштита од страна на Управата за заштита на културно наследство. Претставник од Управата беше Александар Јорданоски, советник за јазик и топоними во Одделението за духовно културно наследство, кој истакна дека ова истражување и презентирање, всушност, претставува прв реализиран проект на непосредна заштита на духовното културно наследство во согласност со Законот за заштита на културното наследство. Проектот „Вратничко-полошки говори - духовна ризница”, кој беше цел на оваа презентација, пред својата крајна обработка, помина неколку етапи, меѓу кои, најинтересна беше теренска работа, односно собирањето говорен материјал, и тоа: обичаи, приказни, умотворби, народни песни, легенди, преданија и занаети, сите на изворен говор. Резулатотот од работата беше 20-часовен говорен материјал, кој потоа беше обработен на сите јазични рамништа (фонолошко, морфо-синтаксичко, лексичко) од страна на соработниците на ИМЈ „Крсте Мисирков”. Овој проектот беше финансиски помогнат од страна на Министерството за култура, а носител беше овластениот субјект за заштита на јазикот и топонимите, Институтот за македонски јазик „Крсте Мисирков” и се реализираше под раководство на проф. д-р Веселинка Лаброска. Соработници на Проектот беа Дарко Томовски, дипломиран професор по македонски јазик, проф. д-р Гоце Цветановски, проф. д-р Убавка Гајдова и проф. д-р Светлана Давкова-Ѓоргиева.
Со ваквиот начин на презентација се почитува една од клучните одредници од Конвенцијата за заштита на нематеријалното културно наследство од УНЕСКО, а тоа е: „поттикнување на учество на заедницата и групата коишто го практикуваат доброто во идентификување, дефинирање, изведување и пренесување на доброто. К. Антевска А. Јорданоски
|